Babalar gününde, Anneler Gününde, Sevgililer Gününde hülasa her özel günde check-up hediye eden özel hastanelerin check-up ları sadece makyajmı. Özel günlerde ve düzenli yapılan Check-up’ların ilgi görmediği ve işe yaramadığı artık bilinen bir gerçek. Nedenleri konusunda Osman Müftüoğlu çok güzel bir araştırma yazısı yazmış.

Düzenli yapılan check-up’ların zaman zaman işe yaramadığı görülmektedir. Check-up’ların beklenen faydayı sağlamamasının bir değil, birçok yanıtı olabilir ama en önemli sorun yapılan işin check-up’tan çok, make-up’a benzemesidir.

Check-up’ların neden beklenen faydayı sağlamadığının bir değil, birçok yanıtı olabilir ama en önemli sorun yapılan işin check-up’tan çok make-up’a benzemesidir.

Biliyorsunuz make-up, “makyaj yapmak” veya “uydurmak, uyduruvermek,telafi etmek” anlamında kullanılıyor. Günümüzde yapılan check-up’lar da bence sağlık risklerini araştırmaktan çok sağlığa şöyle bir makyaj yapmaya benziyor.

Bugünün temel sağlık sorunları akut değil, kronik hastalıklar. Bunlar “birden/aniden” ortaya çıkan değil, “yavaş yavaş gelişen” ve “ortaya çıkması belirli bir zaman aralığı” alan problemler.

Söz konusu kronik sağlık sorunlarını (kanserleri, romatizmal hastalıkları, şeker hastalığını, hipertansiyonu, koroner kalp hastalığını, Alzheimer hastalığını, parkinson hastalığını ve diğerlerini) erken dönemde teşhis etmek, hatta mümkünse onlara “daha tasarım halindeyken”, genetik yapıya yuvalanmış ama faaliyete geçmemişken tanı koymak sağlık taramalarının temel hedefi olmalı.

Check-up taramaları ise bu konuda çok yetersiz. Ayrıca zaman içinde kısmen ekonomik kaygılar, kısmen dikkatsizlik, kısmen de bilgisizlik nedeniyle baştan savma incelemelere dönüşmüş, “sonuca giden” değil, “iç rahatlatan” taramalar haline gelmişlerdir.

Çoğu check-up incelemeleri “kişiye özel” değil, “fabrikasyon”dur. Uygulamada ne cinsiyet farkları, yaş grupları, ne genetik veya çevresel sağlık riskleri, ne yaşam tarzı doğruları ya da yanlışları, ne meslek, iş, güç farklılıkları ne de diğer riskler dikkate alınmaktadır.

Kısacası check-up’lardan hedeflenen amaç önlem alınabilecek kronik bazı sağlık sorunlarını yakalamak değil, kişileri psikolojik olarak rahatlanmak noktasına geldi maalesef...

ÇÖZÜM NE?

Check-up değil, sağlık riski taraması yapılmalı

Mühim bir problem de şudur: Kurumlar check-up incelemelerini bir “ek gelir kaynağı” olarak görmekte, çok sayıda şirket de yönetici ve çalışanlarına bu incelemeleri adeta bir “bonus/hediye” tavrıyla yaptırmaktadır.

Özetle check-up incelemelerinde öncelik kalitede değil, fiyattadır.

Katılımcıların nasıl yaşadıkları, ne yiyip içtikleri, ne iş yaptıkları, ne gibi sağlık sorunları ile yaşamlarını sürdürdükleri, iyi ve kötü alışkanlıkları, egzersiz kapasiteleri, stres ve uyku parametreleri dikkate bile alınmamaktadır.

Çoğu check-up merkezi incelemeye alacağı kişinin genetik mirasını sorgulamamaktadır.

Hangi ilaçları kullandığını bilmemektedir.

Daha önce yapılan sağlık incelemelerini önemli bir parametre olmalarına rağmen gözden uzak tutmaktadır.

Günümüzde check-up incelemelerinin neden başarısız olduğunu açıklayabilecek daha pek çok gerekçeye sahibiz ama sanırım bu saydıklarım bile başarısızlığın nedenini net ve açık olarak ortaya koymaya yetecektir.